شناخت بُعد دیگر وبر؛ وبر ماتریالیست

Authors

Abstract:

وبر از سویی در اخلاق پروتستان متوجه شده بود که ایده­های مذهبی بر منافع اثر می­گذارند، از سوی دیگر قائل به رابطۀ علی برعکسی در اخلاق اقتصادی مذاهب جهان بود که در جامعه­شناسی تطبیقی دین او به­خوبی نمایان می­شود. ارزش­ها که در اخلاق پروتستان و روح سرمایه­داری نقش ابتدایی و اصلی داشتند، در دیگر مقاله­های او به­ویژه مطالعات تطبیقی مذاهب به پدیده­های ثانویه تحول می­یابند و حوزۀ منافع در بسیاری از موارد، نقش ابتدایی و اصلی را به­دست می­آورد. این تغییر دیدگاه وبر، یعنی پررنگ‌شدن حوزۀ منافع نسبت به حوزۀ ارزش­ها، بیشتر به­طور تلویحی و گاه به­طور مستقیم دیده می­شود. هدف این مقاله این است که با استفاده از تحلیل متون و مقاله­های اخیر وبر در زمینۀ ادیان و به­خصوص دین اسلام، بدین پرسش پاسخ دهد که آیا حوزۀ دینی همچنان برای او متغیر اصلی باقی می­ماند؟ تا چه حد تبیینات اخیر را می­توان ماتریالیستی قلمداد کرد؟ آیا تبیین وبر در مورد اسلام، ماتریالیستی است؟ نتایج این پژوهش نشان می­دهد که تمام پیش‌فرض­های مهم او در اولین مقاله­اش با عنوان اخلاق پروتستان و روح سرمایه­داری، همان اثری که برای او شهرت جهانی آورد و انگیزۀ مطالعات تطبیقی او شد، با مطالعات تطبیقی بعدی وی هم­جهت نبود. در حقیقت، مطالعۀ اخلاق اقتصادی مذاهب جهان، اطلاعاتی علیه چیزی فراهم می‌کند که وبر تقریباً در طول یک نسل روی آن کار کرده بود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شاخص‌های روش‌شناسی وبر در شناخت مسایل اجتماعی ایران

وبر تلاش نمود که ضمن تاکید سنت ایده‌آلیستی آلمانی بر ذهن، آن را به­رویکرد اثباتی و پوزیتویستی نیز پیوند زند. روش‌شناسی وبر، به­شیوه تفهمی و تفسیری به­رفتار انسان می‌پردازد و چه بسا از نظر وبر، کردار، زمانی رفتار انسانی محسوب می‌شود که دارای ویژگی و مشخصه عقلانیت باشد. در روش‌شناسی وی ویژگی‌های رفتار انسانی زمانی قابل بررسی و ادراک است که قابل تفسیر نیز باشند. هدف این مقاله بررسی روش‌شناسی وبر ...

full text

ماکس وبر و مناقشۀ روشی

ماکس وبر و مباحث روش‌شناختی‌ای مطرح می‌کند دستمایۀ تفاسیر و خوانش‌های بسیار متعددی بوده است. این تفاسیر بیشتر به قرابت‌های فکری و تاثیرپذیری‌های وبر از سایر متفکران پیشین یا معاصر وبر تاکید کرده‌اند. این شیوه از خوانش، در هر مسیری که برای شرح و تفسیر انتخاب می‌شود، دچار یک‌جانبه‌گرایی‌هایی می‌شود که دست‌آخر نمی‌توان به مبنایی واحد برای انتخاب از میان آنها رسید. بازسازی فضای فکری و صورت‌بندی مجد...

full text

صورت‌بندی جامعه‌شناختی تئوری کاریزمای وبر

در این پژوهش سعی شده است شکاف‌های مفهومی و نظری تئوری رهبری کاریزمای وبر مشخص شود و سپس، براساس روش تیپ ایده‌آل وبری به برساخت تیپ ایده‌آلی از رهبری کاریزمایی اقدام شود که در حوزة جامعه‌شناسی بوده و قابلیت آزمون تجربی-تاریخی داشته باشد. براین‌اساس، ابتدا به بررسی چرایی وجود ابهام‌های نظری در تئوری کاریزمای وبر پرداخته شده است. سپس، براساس آرای وبر و شارحان اصلی او سعی شده است دو رویکرد اصلی به ...

full text

جهانی‌شدن سیاست و چالش “دولت سرزمینی” وبر

مفهوم جهانی‌شدن در زمینۀ سیاست به مجموعه فرآیندهای پیچیده‌ای می‌گویند که به موجب آن دولت‌های ملی به نحو فزاینده‌ای به یکدیگر مرتبط و وابسته می‌شوند. در دورۀ جهانی‌شدن، که دورۀ فراتر رفتن از سرزمین‌های ملی است و انسان‌ها برحسب توانمندی‌های اطلاعاتی، از حاشیه خارج و به متن جهانی‌شدن وارد می‌شوند و تکثرگرایی زمینۀ بیشتری پیدا می‌کند؛ دولت‌ها از شکل سرزمینی و محدود به یک موقعیت ژئوپولیتیکی خاص و ثا...

full text

نگاه وبر به لیبرال‌دموکراسی موجود در غرب

این نوشتار بر پایه این پیش­انگاره استوار است که وبر در خطِّ­سیری انتقادی نسبت به اندیشۀ سیاسی غرب جای می­گیرد. خطِّ­سیری که رویکردی انتقادی به لیبرال­دموکراسی دارد. بر این پایه این پرسش طرح می­شود که نگاه وبر به مدرنیته سیاسی و لیبرال­دموکراسی چیست. فرضیه این نوشتار این است که وبر لیبرال­دموکراسی را برنمی­تابد و با توجه به این­که باورمندانِ به مدرنیتۀ سیاسی، آن را چونان جدایی دولت از جامعه مدنی و بر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 22  issue 2

pages  263- 276

publication date 2016-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023